Gruczoł krokowy czyli prostata, stercz – jest częścią męskiego układu płciowego. Znajduje się w miednicy małej pomiędzy dnem pęcherza moczowego i dnem miednicy. Stercz otacza ze wszystkich stron tylny odcinek cewki moczowej (tzw. część sterczową cewki moczowej). Jego główną funkcją jest wytwarzanie wydzieliny wchodzącej w skład nasienia, pozwalającej plemnikom przeżyć poza drogami nasiennymi. Rozwój oraz funkcjonowania tego gruczołu jest uzależnione od androgenów – męskich hormonów płciowych – zwłaszcza testosteronu produkowanego głównie przez jądra.
Rak gruczołu krokowego jest pierwszym pod względem zapadalności nowotworem złośliwym u mężczyzn i trzecim jeśli chodzi o zgony. Liczba mężczyzn ze zdiagnozowanym rakiem prostaty rośnie w większości krajów na świecie.
Wzrost wykrywalności związany jest m.in. z coraz większym rozpowszechnianiem badań przesiewowych, poprawą jakości metod diagnostycznych, a także coraz większą świadomością zdrowotną wśród mężczyzn oraz wydłużeniem średniej długości życia. Wczesne wykrycie nowotworu prostaty zwiększa szanse pacjenta na wyleczenie, dlatego niezmiernie ważna jest odpowiednio prowadzona diagnostyka, a także profilaktyka.
RAK PROSTATY TO NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCY WŚRÓD MĘŻCZYZN NOWOTWÓR – FAKT
Rak gruczołu krokowego jest obecnie najczęściej rozpoznawanym nowotworem złośliwym u mężczyzn. Wśród wszystkich chorób nowotworowych dotykających polskich mężczyzn, wyróżnia się największą dynamiką wzrostu zachorowalności przy jednoczesnym wzroście śmiertelności. Statystycznie jest diagnozowany u jednego na siedmiu mężczyzn, choć wg ekspertów pandemia COVID-19 znacząco zatrzymała wykrywalność, więc teraz lekarze mierzą się z tzw. długiem zdrowotnym, czyli nagłym wzrostem liczby nowych pacjentów.
Według raportu “Nowotwory złośliwe w Polsce w 2019 roku” każdego dnia średnio 48 Polaków słyszy diagnozę rak gruczołu krokowego. W skali roku jest to między 16 a 20 tysięcy nowych przypadków.
RAK PROSTATY TO WYROK – MIT
Odpowiednio wczesne wykrycie raka prostaty stwarza szansę na jego całkowite wyleczenie. Wybór sposobu leczenia zależy przede wszystkim od wyników badań diagnostycznych, w tym stwierdzonego stopnia zaawansowania choroby nowotworowej, charakterystyki patomorfologicznej guza, ale też wieku i stanu zdrowia pacjenta, zwłaszcza występowania u niego chorób współistniejących.
Rak prostaty kojarzy się przede wszystkim z podeszłym wiekiem i na ogół się z nim wiąże. Jednak nie znaczy to, że choroba nie może dotknąć młodszych mężczyzn. Rak prostaty przed długi czas nie daje żadnych dolegliwości, dlatego niezmiernie ważne jest poddawanie się badaniom profilaktycznym.
GENY MAJĄ ZNACZENIE W ROZWOJU RAKA PROSTATY – FAKT
Na zwiększone ryzyko zachorowania na ten nowotwór mają wpływ nie tylko wiek czy styl życia. Współcześnie coraz więcej wiemy o genetycznych uwarunkowaniach rozwoju tej choroby. Za istotne uważamy mutacje, czyli uszkodzenia, w genach BRCA1 oraz BRCA2. Szacuje się, że około 5-10% przypadków raka prostaty może mieć właśnie charakter zależny od tych mutacji.
NIE ISTNIEJĄ ŻADNE BADANIA PROFILAKTYCZNE W RAKU PROSTATY – MIT
Kluczem do wczesnego wykrycia raka prostaty są regularne badania kontrolne.
Należą do nich:
- oznaczenie stężenia PSA (czyli białka produkowanego przez komórki raka prostaty, ale też przez tkanki prawidłowego gruczołu krokowego)
- badanie palcem przez odbyt
- badanie ultrasonograficzne
- badanie genetyczne
Badanie PSA to proste badanie laboratoryjne wykonywane z próbki krwi, decyzję o wykonaniu którego powinien podjąć lekarz po przeanalizowaniu sytuacji klinicznej i omówieniu jego znaczenia z pacjentem.
Drugim badaniem, pozwalającym na stwierdzenie ew. nieprawidłowości w budowie gruczołu krokowego jest badanie fizykalne, per rectum (przez odbyt).
Trzecim jest badanie ultrasonograficzne gruczołu krokowego. Kolejnym, w określonych sytuacjach i w kontekście poradnictwa genetycznego – badanie molekularne czy inaczej genetyczne. Wiedza o posiadaniu mutacji i znajomość historii rodziny pod kątem chorób nowotworowych pozwoli nie tylko na większą czujność onkologiczną, ale w przypadku wystąpienia raka prostaty ułatwi lekarzom podjęcie decyzji w kwestii doboru odpowiedniego leczenia.
RAK PROSTATY PRZEZ DŁUGI CZAS NIE DAJE OBJAWÓW – FAKT
Zazwyczaj rak prostaty rozwija się powoli i nawet przez wiele lat nie daje charakterystycznych objawów. Najczęstszymi symptomami choroby nowotworowej, które powinny nas zaalarmować są m.in.:
- trudności w oddawaniu moczu,
- częstomocz,
- obecność krwi w nasieniu lub w moczu,
- zaburzenia potencji,
- dolegliwości bólowe.
Należy jednak pamiętać, że są to tylko przykładowe objawy. Każdy mężczyzna, który zauważy u siebie wszelkie niepokojące symptomy, powinien niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Źródło:
