Infekcje dróg moczowych najczęściej wywoływane są przez bakterie, które wnikają do układu moczowego, powodując stan zapalny. Najbardziej powszechnym sprawcą tych infekcji jest bakteria Escherichia coli (E. coli), która może przedostać się z okolic odbytu do cewki moczowej, a następnie do pęcherza, wywołując zakażenie.
Kobiety są bardziej narażone na infekcje dróg moczowych niż mężczyźni. Anatomiczna budowa kobiecego układu moczowego, z krótszą cewką moczową, ułatwia bakteriom dostęp do pęcherza. Dodatkowo, bliskość odbytu do cewki moczowej zwiększa ryzyko przeniesienia bakterii. Szczególnie narażone na takie infekcje są kobiety w ciąży, w okresie menopauzy oraz po aktywności seksualnej, gdy zmiany hormonalne i mechaniczne sprzyjają rozwojowi bakterii.
Istnieje wiele czynników, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia infekcji dróg moczowych. Do najważniejszych zalicza się: utrudniony odpływ moczu, osłabienie układu odpornościowego, nawykowe wstrzymywanie oddawania moczu, stosowanie niewłaściwych środków do higieny intymnej oraz cewnikowanie.
Objawy infekcji dróg moczowych
Objawy dolnych dróg moczowych (zapalenie pęcherza):
- nagła i częsta potrzeba oddawania moczu, nawet przy niewielkiej jego ilości w pęcherzu;
- dyskomfort lub pieczenie podczas oddawania moczu;
- mętny, ciemny lub różowy (krwawy) mocz;
- ból w podbrzuszu.
Symptomy górnych dróg moczowych (zakażenie nerek):
- gorączka i dreszcze;
- silny ból w dolnej części pleców promieniujący do brzucha;
- nudności i wymioty;
- ogólne osłabienie i złe samopoczucie.
Inne możliwe objawy:
- silny, nieprzyjemny zapach moczu;
- zmiany w częstości oddawania lub ilości moczu;
- nietrzymanie moczu.
Rozpoznawanie infekcji dróg moczowych
Diagnozowanie infekcji dróg moczowych rozpoczyna się od zebrania wywiadu medycznego i oceny objawów. Lekarz zapyta o częstotliwość oddawania moczu, odczuwanie bólu, pieczenie oraz inne towarzyszące dolegliwości, takie jak gorączka czy ból pleców. Aby potwierdzić diagnozę, zazwyczaj wykonuje się badanie moczu, które jest podstawowym testem wykrywającym obecność bakterii, krwi lub leukocytów w moczu.
Rutynowe badanie moczu (analiza ogólna moczu) może ujawnić oznaki infekcji, takie jak podwyższony poziom białych krwinek (leukocyturia) czy obecność azotynów. Jeśli wyniki sugerują zakażenie, przeprowadza się posiew moczu, aby zidentyfikować konkretny szczep bakterii odpowiedzialny za infekcję oraz określić jego wrażliwość na antybiotyki. W niektórych przypadkach, zwłaszcza przy nawracających infekcjach, może być konieczne wykonanie dodatkowych badań obrazowych, takich jak ultrasonografia czy tomografia komputerowa.
Leczenie
Leczenie infekcji dróg moczowych zazwyczaj opiera się na stosowaniu antybiotyków. Wybór antybiotyku oraz czas trwania terapii zależą od rodzaju bakterii, nasilenia objawów oraz historii zdrowotnej pacjenta. W przypadku łagodnych infekcji dolnych dróg moczowych terapia może trwać kilka dni, natomiast poważniejsze zakażenia nerek mogą wymagać dłuższego, kilkutygodniowego leczenia.
Oprócz antybiotyków, leczenie może obejmować środki przeciwbólowe, które pomagają złagodzić ból i dyskomfort podczas oddawania moczu. Pacjentom zaleca się również spożywanie dużej ilości wody, aby wypłukać bakterie z układu moczowego, oraz unikanie kofeiny, alkoholu i pikantnych potraw, które mogą podrażniać pęcherz. W przypadku nawracających infekcji, lekarz może zlecić dodatkowe badania diagnostyczne w celu zidentyfikowania potencjalnych problemów anatomicznych lub funkcjonalnych w układzie moczowym.
Jak zapobiegać infekcjom dróg moczowych?
Zapobieganie infekcjom dróg moczowych jest szczególnie istotne dla osób podatnych na nawracające zakażenia. Kluczowym elementem profilaktyki jest dbałość o higienę osobistą, w tym regularne mycie okolic intymnych oraz wycieranie się od przodu do tyłu po korzystaniu z toalety, aby zminimalizować ryzyko przeniesienia bakterii z okolic odbytu do cewki moczowej.
Odpowiednie nawodnienie organizmu również odgrywa ważną rolę – picie dużej ilości wody wspomaga usuwanie bakterii z układu moczowego. Regularne oddawanie moczu, zwłaszcza po aktywności seksualnej, może dodatkowo chronić przed infekcjami. Ważne jest także unikanie długiego wstrzymywania moczu oraz noszenie bawełnianej, przewiewnej bielizny, która pozwala skórze oddychać i zmniejsza wilgotność. W niektórych przypadkach, lekarze mogą zalecić profilaktyczne stosowanie niskich dawek antybiotyków, szczególnie u osób z częstymi nawrotami infekcji.
